Taxi-Teheran

MFF w Berlinie 2015: Złoty Niedźwiedź dla najlepszego filmu, Nagroda FIPRESCI, PKO Off Camera Kraków 2015: film otwarcia

W Teheranie trwa dzień jak co dzień. Auta suną po zakorkowanych ulicach, kierowcy żółtych taksówek błądzą po gigantycznej metropolii w poszukiwaniu adresów, pod które każą zawieść się pasażerowie. Wśród nich jest jeden wyjątkowy samochód. Wyróżnia go nie tylko to, że jest wyposażony w pasy bezpieczeństwa (w Iranie na porządku dziennym jest to, że taksówkarze odpinają je i chowają w bagażniku, żeby nie uwierały pasażerów), ale też to, że na desce rozdzielczej zamontowano w nim przemysłową kamerę, a za kierownicą siedzi reżyser Jafar Panahi. Do jego samochodu wsiadają ludzie prości i intelektualiści, przyjaciele i kompletnie nieznajomi, przypadkowe osoby w potrzebie i umówieni na przejażdżkę członkowie rodziny.

Każdy z pasażerów wnosi do filmu nowy problem, który urozmaica fabułę, i nową refleksję na temat życia w Iranie. Tym samym reżyser pozwala zabrać głos swoim rodakom, oddając nastroje społeczne w kraju. Chociaż reżysera objęto dwudziestoletnim zakazem wykonywania zawodu (Taxi, tak jak i dwa poprzednie filmy twórcy, powstało nielegalnie, bez zgody irańskiej cenzury), z jego filmu płynie radość z życia i radość z tworzenia.

Do tej taksówki trzeba wsiąść koniecznie!

Aktorzy, którzy zagrali w Taxi, nie pojawiają się w czołówce filmu. Wynika to z niebezpiecznych konsekwencji, które irańska władza może wysunąć w stosunku do osób zaangażowanych w produkcję. Jedynymi osobami, które można w filmie rozpoznać, jest reżyser oraz jego siostrzenica Hana Saeidi, która na festiwalu w Berlinie odebrała Złotego Niedźwiedzia przyznanego wujowi. Dziewczynka wzruszyła się na scenie tak bardzo, że zdołała jedynie rozpłakać się do mikrofonu.

Jafar Panahi jest jednym z najwybitniejszych twórców współczesnego kina, porusza się w kręgach tematyki dziecięcej (wybitny, nagrodzony Złotą Kamerą w Cannes Biały balonik) oraz społecznej (nagrodzony Złotym Lwem w Wenecji Krąg, opowiadający o sytuacji kobiet we współczesnym Iranie). W 2010 roku Panahi, który od dłuższego czasu pozostawał w konflikcie z irańską cenzurą, został aresztowany. W grudniu tego samego roku zasądzono mu sześć lat więzienia i dwadzieścia lat zakazu wykonywania zawodu. Panahi, pod naciskiem opinii publicznej, wyszedł z więzienia za kaucją, aktualnie przebywa w areszcie domowym.

Jestem filmowcem. Nie potrafię robić nic innego niż filmy. Kino jest dla mnie formą ekspresji i sensem mojego życia. Nic nie jest w stanie powstrzymać mnie przed kręceniem. Nawet w ostateczności, kiedy wydaje się, że nie będzie to już więcej możliwe, zaglądam do środka siebie i znajduję tam pomysły na to, w jaki sposób stworzyć kolejny obraz w warunkach, w jakich się znalazłem, mimo ograniczeń. Jafar Panahi

Pokazuje nam prawdziwe oblicze Iranu. Wirtualna Polska

Kwintesencja kina autorskiego. Onet.pl

Taxi, mimo że realizowane w warunkach amatorskich, jest najdojrzalszą wypowiedzią Panahiego. Polityka

Subtelny, zabawny i humanistyczny. The Guardian

Olśniewające skrzyżowanie życia i sztuki. Variety